Przestępstwa kobiet

Przestępczość jest zjawiskiem społecznym - badacze nie mają co do tego najmniejszej wątpliwości. Aby mówić bowiem o zaistnieniu zjawiska działalności przestępczej konieczne jest funkcjonowanie na określonym obszarze więcej niż jednej osoby. Niejednokrotnie bierze się zatem pod uwagę w przypadku działalności przestępczej sprawcę oraz ofiarę (lub ofiary, jeśli jest ich więcej), aczkolwiek wymiar społeczny przestępczości wiąże się także z wpływem przestępców na otoczenie.

W tym wypadku występuje jednak swoiste sprzężenie zwrotne, ponieważ przestępczość zdecydowanie wpływa na obraz całego społeczeństwa, zaś zmiany o charakterze społecznym mogą wywierać wyraźny wpływ na obraz przestępczości. Zmiany w tym zakresie dotyczą chociażby swoistej "emancypacji" kobiet w ramach działań przestępczych - o ile do XIX wieku większość czynów przestępczych kobiet dotyczyło:

• dzieciobójstwa,
• podpaleń,
• paserstwa,
• oszustw,
• kradzieży,
• zniesławienia,
• składania fałszywych zeznań,

o tyle w XX i przede wszystkim w XXI wieku lista zachowań przestępczych znacznie się rozszerzyła.

Przemiany w zakresie przestępczości kobiet nie sprawiają jednak, że istnieją pewne problemy charakterystyczne typowo dla wspomnianej grupy społecznej - chodzi tu przede wszystkim o zagadnienia związane z macierzyństwem oraz dzieciobójstwem. Oczywiście przestępstwa dzieciobójstwa mogą dopuszczać się również mężczyźni, jednakże w przypadku kobiet zachodzi szczególna zależność związana z ciążą. Ogólnie rzecz biorąc polskie prawo nieustannie zmienia się w zakresie podejścia do karania kobiet za przerywanie ciąży - wprawdzie na przestrzeni ostatnich lat nie dokonała się w tym zakresie żadna poważna zmiana przepisów, jednakże tematyka ta jest nieustannie dyskutowana. Jednocześnie należy przy tym zaznaczyć, że czyny zabronione wobec dziecka nienarodzonego nie sprowadzają się wyłącznie do zagadnień związanych z aborcją. Istotne są również zaniedbania czy działania kobiet, które bezpośrednio zagrażają zdrowiu i życiu dziecka. Chodzi tu chociażby o spożywanie alkoholu czy palenie papierosów podczas okresu ciąży, co bezpośrednio wpływa na stan rozwijającego się dopiero organizmu dziecka.

Jak zostało powiedziane powyżej, obecnie zdecydowanie rozszerzył się zakres przestępstw popełnianych przez kobiety. Coraz częściej spotykają się chociażby przypadki przestępczości kobiet związanej z użyciem przemocy fizycznej - szczególnie ciekawa z kryminologicznego punktu widzenia jest kwestia popełnianych przez kobiety morderstw, ponieważ w przeszłości podobne zjawiska występowały stosunkowo rzadko. Obecnie w przybliżeniu 10% wszystkich przestępstw zabójstwa wiąże się z bezpośrednim sprawstwem kobiet, choć statystyki w tym zakresie zmieniają się różnie z roku na rok. Tak na przykład w roku 1965 spośród skazanych za zabójstwo osób 10,6 % z nich stanowiły kobiety, a już w roku następnym odsetek ten wynosił 12,7 %. Nie oznacza to jednak, iż tendencja była nieustannie rosnąca. W latach 2000 - 2011 sprawstwo kobiet w ogólnej liczbie zabójstw wahało się na poziomie ok. 11,5 %, zaś w 2006 roku odsetek ten wynosił aż 14,6%. Teoretycznie zatem da się dostrzec pewien statystyczne wzrost, jednakże odsetek nieustannie się waha, dlatego też trudno jest ocenić tendencję. Nie ulega przy tym wątpliwości, zabójstwa dokonywane przez kobiety różnią się jeśli chodzi o grupę docelową - kobiety najczęściej dokonują przestępstw wobec najbliższych, gdy tym czasem celem mężczyzn są raczej osoby obce.

Generalnie jednak w literaturze przedmiotu zwraca się uwagę na fakt, iż przestępczość mężczyzn jest zdecydowanie większa niż przestępczość kobiet - i to nie tylko jeśli chodzi o zabójstwa, lecz o przestępstwa w ogóle. Nawet zmiany związane z emancypacją kobiet nie zmieniły znacząco tej zależności. Istnieje przy tym wewnętrzna różnorodność w tym zakresie, jeśli chodzi o rodzaj przestępczości. Kobiety zdecydowanie częściej dopuszczają się przestępstw drobnych, związanych chociażby z oszustwami, a zdecydowanie rzadziej przestępstw związanych z użyciem przemocy, użyciem broni palnej czy także zabójstw. Co ciekawe specjaliści wskazują na fakt, iż ogólny wzrost przestępczości kobiet wiąże się z proporcjonalnym wzrostem przestępczości pośród mężczyzn, a zatem zmiany społeczne wpływają w tym wypadku również na kobiety jako grupę społeczną. W przypadku spadku przestępczości także proces wydaje się przebiegać równolegle. Można zatem założyć z dużym prawdopodobieństwem, że przestępczość kobiet będzie zmieniała się analogicznie do zmian, jakie zachodziły w przeszłości.